Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ

Trí tuệ nhân tạo không còn là sản phẩm của phòng thí nghiệm nữa mà giờ đây đã được triển khai trong nhiều ứng dụng thương mại
Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ

Năm 1950, Alan Turing - cha đẻ ngành khoa học máy tính, đặt ra một câu hỏi đồng nghĩa với thách thức cho nhân loại: “Làm thế nào để biết được máy tính có suy nghĩ hay không?”.

Năm 1997, khi siêu máy tính Deep Blue đánh bại huyền thoại cờ vua Gary Kasparov trong trận đấu lịch sử cờ vua, cựu quán quân thế giới thừa nhận rằng ông cảm thấy phia bên kia bàn cờ có sự hiện hữu của con người.

Năm 2011, trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - A.I.) tiếp tục được đánh dấu bởi sự kiện lịch sử khi siêu máy tính IBM Watson thắng trong trò chơi Jeopardy. Tuy nhiên để coi đây là bộ máy có trí tuệ thì chưa phải, Watson đơn giản vẫn là chiếc máy tính có khả năng tìm kiếm và so trùng lặp nhằm đưa ra kết quả. Điểm khác biệt ở đây chính là việc Watson có khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên của con người mà trước đây chưa có máy tính nào làm được.

Và đây cũng chính là thời điểm bùng nổ của A.I. kéo theo đó là hàng loạt thành công trong phát triển các hệ thống xử lý ngôn ngữ tự nhiên, máy học (machine learning) và dữ liệu lớn (big data).  Sự kiện IBM Watson cũng nhằm chứng minh các lĩnh vực độc đáo này của A.I. cũng có thể dễ dàng đưa vào thương mại hóa.

• Siri/Google Now xác định lại phương thức con người tương tác với dữ liệu
Không cần một siêu máy tính như Watson để hỏi/đáp, giờ đây người dùng có thể dễ dàng tương tác với các trợ lý ảo của mình thông qua smartphone. Trong mô hình này A.I. đã dịch chuyển từ việc nhận diện giọng nói thành tương tác bằng ngôn ngữ tự nhiên, và từ đó thay đổi cách giao tiếp hay phản hồi thông tin cho người dùng.

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 1

• Học sâu chỉ ra việc máy học và thích nghi như thế nào     
Máy học đơn thuần chỉ là việc tiếp thu những gì con người chỉ định nhưng với Học sâu (deep learning) thì hệ thống bắt đầu có khả năn tư duy và tự tìm hiểu. Các thuật toán deep learning luôn có sự thay đổi theo thời gian. Những hệ thống này cơ bản vẫn là những đoạn mã và thay đổi khi ngôn ngữ lập trình thay đổi. Một khi những hệ thống này vượt ra ngoài Fortran hay Basic thì vẫn còn bị giới hạn bởi những quy tắc thông thường, logic và cấu trúc dữ liệu. 

• Nhận diện hình ảnh và phân tích những tác động đến con người
 Nhận diện hình ảnh đã có bước phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần qua. Facebook và Google có hàng chục triệu hình ảnh lưu trữ trên các nền tảng của họ. Với dữ liệu hình ảnh đó, công nghệ nhận diện hình ảnh không chỉ dừng lại tại việc phát hiện khuôn mặt mà còn có thể phát hiện ra những gì có trong tấm hình đó, từ chiếc thuyền, xe hơi cho đến chó hay mèo.

Mặt tích cực khác là những thuật toán nhận diện hình ảnh mang đến cái nhìn tốt hơn con người, nhất là trong lĩnh vực chuẩn đoán y khoa. Các hệ thống A.I. có thể xem hình ảnh thu được bởi máy X-quang hay MRI và gửi báo cáo khi phát hiện ra những điểm khác thường trong đó.

Những dấu ấn của cuộc so tài giữa con người và A.I.
Chúng ta đang tìm cách chế tạo ra những cỗ máy để có thể chiến thắng con người

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 2

Ván cờ vua lịch sử
Siêu máy tính Deep Blue đạt khả năng xử lý trên dưới 200 triệu nước cờ mỗi giây. Sản phẩm của IBM Deep Blue kết hợp 2 hệ thống thiết bị xử lý song song có thể thực hiện được nhiều phép tính có khả năng tính toán 200 triệu thế cờ mỗi giây. Hiện chiếc máy tính này được đặt tại Bảo tàng Quốc gia về Lịch sử nước Mỹ.

Ngôn ngữ tự nhiên của máy tính
IBM Watson thời điểm năm 2011 được cấu thành từ 2 cụm máy chủ IBM Power7 System chứa đựng tổng cộng 2.500 nhân xử lý làm việc theo cấu hình cụm máy. Trong mỗi socket hệ thống có một bộ xử lý 6 hay 8 nhân có khả năng đồng thời xử lý 32 luồng tính toán. Hiện nay IBM có kế hoạch sử dụng chiếc siêu máy tính với trí tuệ nhân tạo (AI) của Watson, để phân tích dữ liệu trong lĩnh vực y tế.

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 3

Máy tính tìm ra quy luật chiến thắng
Trí tuệ nhân tạo AlphaGo của DeepMind - phòng thí nghiệm của Goolge AlphaGo thắng người 3 lần vô địch cờ vây châu Âu Fan Hui với tỉ số tuyệt đối 5-0. AlphaGo sử dụng học máy để tiếp nhận tri thức cờ vây, sử dụng học sâu để tự huấn luyện và tìm ra quy luật chiến thắng qua các ván cờ. Trí tuệ nhân tạo này gồm 2 mạng thần kinh, phần mềm mô phỏng hệ thống thần kinh não bộ của con người. Thuật toán trong Alpha Go có 12 lớp, mỗi điểm thần kinh nhân tạo có khả năng kết nối với nhau và khi thông tin chạy qua các điểm này, kết nối cũng sẽ mạnh lên và làm thay đổi cấu trúc mạng thần kinh nhân tạo này.

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 4

• Ứng dụng A.I. bùng nổ
A.I.  không chỉ dừng lại ở những việc như lái xe, thắng cuộc trong các game truyền hình Jeopardy hay chơi cờ vây mà đang dần được ứng dụng vào các hoạt động riêng biệt.  A.I. cũng bắt đầu có sự tác động trực tiếp đến tất cả các ngành công nghiệp, điều này được minh họa rõ ràng hơn với việc các trường đại học bắt đầu gia tăng việc giảng dạy về Learning machine và Deep learning (Máy học và Học sâu). IBM đang nỗ lực với hơn 150 đối tác để định hướng máy tính nhận thức với doanh nghiệp và sinh viên.

Tương lai gần của trí tuệ nhân tạo
Tốc độ phát triển của A.I. hiện tại khó dự báo, nhất là các cỗ máy tính ngày càng được nâng cao, thuật toán thì liên tục được mở rộng. Mất hơn 60 năm để có được những thành tựu kể trên nhưng trong thời gian tới thời gian sẽ rút ngắn xuống theo từng năm. Sự phát triển của A.I. trong thời gian tới được đánh giá là mục tiêu hàng đầu của các hãng công nghệ mà trong đó những dự đoán dưới đây có thể sớm trở thành hiện thực

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 5
Bộ não của trí tuệ nhân tạo

• Hệ thống A.I. mới sẽ vượt qua các thử nghiệm của Turing
Alan Turing tạo một phép thử từ hơn nửa thế kỷ trước như là một cách để xác định khả năng của máy tính thể hiện hành vi thông minh.
Tuy nhiên trong thực tế, kết quả của thử nghiệm có thể dễ dàng bị chi phối không phải bởi tính thông minh của máy tính, mà do kỹ năng, thái độ hoặc sự ngây thơ của người hỏi. Trong 3 năm tiếp theo, các chuyên gia cho rằng những hệ thống A.I. được tập trung phát triển trong một lĩnh vực, chuyên môn cụ thể sẽ vượt qua phép thử Turing.

• Máy tính có thể trải nghiệm 5 giác quan của con người
Điện toán giác quan mang đến cho thế hệ máy tính tiếp theo có thể sở hữu các giác quan của con người: thính giác, thị giác, xúc giác, vị giác và khứu giác.

Trong đó chạm để biết sản phẩm sẽ thay đổi ngành bán lẻ, nhìn và hiểu không chỉ thay đổi lĩnh vực chuẩn đoán hình ảnh mà còn tiến sâu hơn vào việc phân tích, đánh giá tế bào trong bệnh học. Nghe và hiểu sẽ mang đến sự tương tác mới cho người sử dụng hay ngửi mùi để nhận biết những thay đổi của môi trường sẽ giúp khả năng phòng tránh hay chẩn đoán bệnh tật.

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 6

• Giải quyết những vấn đề lớn: Phát hiện & ngăn chặn khủng bố, quản lý biến đổi khí hậu toàn cầu
A.I. sẽ giúp giải quyết những thách thức khó khăn nhất của xã hội. Chúng ta đã thấy việc một số chính phủ trên thế giới hiện nay đang triển khai A.I. để hỗ trợ trong việc tìm kiếm và phát hiện các hoạt động khủng bố.

Và chúng ta cũng sẽ thấy cuộc cách mạng về quản lý biến đổi khí hậu toàn cầu,  xác định lại các phương thức giáo dục, thực hiện các khám phá khoa học hay tìm ra những nguồn năng lượng mới, tìm ra những giải pháp cho các vấn đề khó khăn 

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 7
Cách A.I. nhận biết một con mèo.

• Định hình lại lĩnh vực y khoa thông qua dữ liệu y tế
Sự ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sẽ sớm trở nên phổ biến và nhanh hơn tất cả mọi dự đoán hiện nay.  Thậm chí ngày nay, A.I. hay cụ thể hơn Máy học (machine learning) đang được sử dụng trong lĩnh vực ung thư để xác định mô hình điều trị tối ưu.

Nhưng công nghệ sẽ còn tiến xa hơn thế khi hiện nay A.I. đã được sử dụng để đưa ra các kết luận lâm sàng với bệnh nhân, cho đến robot hỗ trợ bác sĩ phẫu thuật hay đảm nhận công việc phân tích chuỗi gen.

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 8
Mọi thiết bị trong tương lai đều có thể học

• A.I. có mặt khắp mọi nơi trong cuộc sống
Trí tuệ nhân tạo không chỉ còn là những cỗ máy tính khổng lồ mà sẽ hiện hữu khắp mọi nơi. Thiết bị di động và các thiết bị đeo trên người khác sẽ tạo ra những thay đổi đầu tiên cho người sử dụng. A.I. sẽ được tích hợp vào tất cả mọi thứ xung quanh chúng ta, kết hợp cảm biến và mạng lưới, làm cho tất cả các hệ thống trở nên “thông minh”.

A.I. sẽ thúc đẩy các ý tưởng mang tính xuyên suốt, sự tương tác liền mạch với các thiết bị và thông tin sẽ làm cho tất cả mọi thứ xung quanh trở nên dễ dàng sử dụng. Chúng ta sẽ có thể khai thác dữ liệu cảm biến và biến nó trở thành những phương thức hành động.

Trí tuệ nhân tạo và công nghệ hội tụ ảnh 9

Phép thử Turing- Test Turing là một bài kiểm tra khả năng trí tuệ của máy tính. Phép thử như sau: người chơi thực hiện một cuộc thảo luận bằng ngôn ngữ tự nhiên với một con người và một máy tính, cả hai đều cố gắng chứng tỏ mình là con người. Ba bên tham gia phép thử được cách ly với nhau. Nếu người chơi không thể nhận ra máy tính không phải là con người, máy tính đó vượt qua phép thử. Vì bài kiểm tra có mục đích là thử khả năng trí tuệ của máy tính mà không phải là khả năng nghe âm thanh, cuộc thảo luận hạn chế trong một kênh văn bản như một bàn phím và màn hình

PC WORLD VN