Tình bạn tri kỷ “hiếm có” qua tranh “Ông Phái vẽ ông Đạm“

VietTimes -- Tối ngày 1/9, nhà sưu tập Tira Vanichtheeranont đã trưng bày bộ ký họa “Ông Phái vẽ ông Đạm” tại Nhà Đấu giá Nghệ thuật Chọn, 63 Hàm Long, Hà Nội nhân dịp kỷ niệm 99 năm ngày sinh của họa sỹ Bùi Xuân Phái. 
Khách tham quan triển lãm “Ông Phái vẽ ông Đạm”. Ảnh: Minh Thúy
Khách tham quan triển lãm “Ông Phái vẽ ông Đạm”. Ảnh: Minh Thúy

Phát biểu khai mạc triển lãm, nhà sưu tập Tira Vanichtheeranont xúc động nhớ lại quá trình có được bộ sưu tập quý giá là những bức ký họa "Ông Phái vẽ ông Đạm": "Tôi đã sưu tập tranh của họa sỹ Bùi Xuân Phái được 10 năm. Các tác phẩm tôi sưu tập không hề riêng lẻ, mà theo khối đồ sộ. Đặc biệt, những tác phẩm của họa sỹ Bùi Xuân Phái được tôi sưu tập đi kèm theo bức thư đỏ của ông Nguyễn Bá Đạm, bày tỏ sự vui mừng khi nhìn lại những bức vẽ của ông Phái".

Nhà sưu tập Tira Vanichtheeranont
Nhà sưu tập Tira Vanichtheeranont
Bức thư đỏ của ông Nguyễn Bá Đạm
Bức thư đỏ của ông Nguyễn Bá Đạm

Đáng chú ý, tại lễ khai mạc triển lãm đã diễn ra cuộc gặp gỡ đặc biệt giữa ông Nguyễn Bá Đạm và bà Nguyễn Thị Sính - vợ cố họa sỹ Bùi Xuân Phái. 

Ông Nguyễn Bá Đạm và bà Nguyễn Thị Sính - vợ cố họa sỹ Bùi Xuân Phái
Ông Nguyễn Bá Đạm và bà Nguyễn Thị Sính - vợ cố họa sỹ Bùi Xuân Phái
Nhà sưu tập Tira Vanichtheeranont và bà Nguyễn Thị Sính
Nhà sưu tập Tira Vanichtheeranont và bà Nguyễn Thị Sính

Được biết, họa sỹ Bùi Xuân Phái sinh năm 1920, năm nay là kỷ niệm 99 năm (dương lịch) ngày sinh của ông, 100 năm theo tuổi ta (âm lịch). Người bạn tri kỷ của họa sỹ là ông Nguyễn Bá Đạm, năm nay 96 tuổi, sinh năm 1922, đang sống ở Hà Nội và là người được họa sỹ vẽ nhiều chân dung nhất với 242 bức ký họa.

Một bức ký họa "ông Đạm" của họa sỹ Bùi Xuân Phái vào năm 1977
Một bức ký họa "ông Đạm" của họa sỹ Bùi Xuân Phái vào năm 1977

Ông Đạm không nằm trong bộ tứ thân thiết của Bùi Xuân Phái, gồm: họa sỹ, nhà nhiếp ảnh Trần Văn Lưu, nhà thơ Vũ Đình Liên và ông Lê Chính nhưng ông Đạm là một trí thức, nhà giáo xưa, được ông Phái quý trọng.

Bảng pha màu của họa sỹ Bùi Xuân Phái
Bảng pha màu của họa sỹ Bùi Xuân Phái

Ông Đạm là người có khuôn mặt cá tính, như một khắc họa sân khấu, ở góc độ sáng tạo nghệ thuật lại phù hợp với sự tìm tòi nội tâm về một con người Hà Nội, mà họa sĩ Bùi Xuân Phái muốn kiếm tìm. Đó là người đàn ông nghiêm trang, mà hơi hài hước, mũi gồ khoằm, mặt vuông vức, thẳng thắn, đôi khi khắc nghiệt, nhưng cẩn trọng với bè bạn. Cuộc đời gắn bó cùng những bước thăng trầm với các danh họa, khiến ông Đạm trở thành nhà sưu tập tương đối phong phú về các họa sĩ.

Các bức ký họa về "ông Đạm"
Các bức ký họa về "ông Đạm"

Không chỉ thân thiết với họa sỹ Bùi Xuân Phái, ông Đạm còn quen biết nhiều họa sỹ và được họ vẽ chân dung, như Dương Bích Liên, Nguyễn Sáng. Mỗi người nhìn ông Đạm theo cách của mình, xây dựng nhân vật này vượt ra khỏi người mẫu, trở thành nhân vật xã hội trong hội họa. Đó là người đàn ông nghiêm trang, mà hơi hài ước, mũi gồ khoằm, mặt vuông vức, thẳng thắn, đôi khi khắc nghiệt, nhưng cẩn trọng với bè bạn.

Cuộc đời dài đi cùng các danh họa, khiến ông trở thành nhà sưu tập tương đối phong phú về các họa sỹ. Ngoài ra, ông Đạm cũng là người chơi tiền cổ và được mệnh danh là Hà Nội kỳ nhân cổ tiền.

Ký họa "Ông Đạm và Bùi Thanh Phương"
Ký họa "Ông Đạm và Bùi Thanh Phương"

Trong phần sưu tập nhỏ được trưng bày tại triển lãm, không chỉ có những bức họa vẽ ông Đạm, mà còn có một số bức vẽ chân dung bè bạn khác của họa sỹ Bùi Xuân Phái và minh họa báo chí.

"Biến Mỹ Khê - Đà Nẵng" - Bùi Xuân Phái
"Biến Mỹ Khê - Đà Nẵng" - Bùi Xuân Phái

Những nét vẽ của Bùi Xuân Phái có lẽ không bao giờ cũ, chúng vẫn hiển hiện sinh động về cuộc sống và con người dù phần lớn trong đó đã qua, những ai còn lại thì ta không biết họ đang ở đâu. Họ thuộc về thời chiến tranh và Bao cấp nhọc nhằn, với những khuôn mặt khắc khổ, chịu đựng và giữ sự tự trọng riêng.

Dưới đây là các bức ký họa được trưng bày tại triển lãm.

 
 
 
"Phố Hàng Bạc" - Bùi Xuân Phái
"Phố Hàng Bạc" - Bùi Xuân Phái