|
| Mỹ đang tìm cách thoát phụ thuộc Trung Quốc về nguyên liệu chiến lược để tránh rủi ro (Ảnh: 6parrk). |
Các chuyên gia quốc phòng cho rằng, ngoài việc bổ sung lượng dự trữ khoáng sản chiến lược đã cạn kiệt, Mỹ cần tìm và mở rộng các nguồn antimon (còn gọi antimony) thay thế, tăng cường sản xuất trong nước và nhập khẩu từ các nước Trung Á.
Tờ Defense News của Mỹ ngày 8/6 đưa tin Mỹ gần như hoàn toàn phụ thuộc vào Trung Quốc trong việc mua khoáng sản quan trọng antimon, một nguyên liệu quan trọng để sản xuất đạn dược; Mỹ cũng phụ thuộc vào Nga, nhưng ở mức độ thấp hơn. Các thành viên của cả hai đảng trong Quốc hội Mỹ đang áp dụng biện pháp lập pháp để cố gắng giải quyết sự phụ thuộc quá mức của Mỹ vào nguồn antimon của Trung Quốc.
Dự thảo luật của Ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ về Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng cho năm tài chính 2023, được công bố vào ngày 8/6, đã đưa vào các biện pháp giúp loại bỏ sự kiểm soát của Trung Quốc đối với chuỗi cung ứng antimon. Một báo cáo kèm theo dự luật đã yêu cầu người đứng đầu kho dự trữ quốc phòng Mỹ phải thông báo tóm tắt cho ủy ban về tình trạng antimon vào trước tháng 10, đồng thời cung cấp Báo cáo về "triển vọng 5 năm đối với các khoáng sản này và các lỗ hổng trong chuỗi cung ứng hiện tại và trong tương lai".
 |
Không thể sản xuất thuốc nổ, đạn dược nếu không có antimon. |
Dự luật cũng yêu cầu Bộ Quốc phòng đề ra các chính sách thu hồi pin đã qua sử dụng để tái chế “kim loại quý, khoáng chất đất hiếm và các nguyên tố quan trọng chiến lược như coban và lithium đưa vào chuỗi cung ứng hoặc dự trữ chiến lược của Mỹ”.
Antimon là một khoáng chất quan trọng chiến lược được sử dụng rộng rãi trong quân sự, bao gồm làm cứng hóa chì trong sản xuất chất nổ, đạn và mảnh bom, sơn phủ đạn dược, sản xuất đạn đánh dấu, đạn xuyên giáp, pháo sáng, vũ khí hạt nhân, kính nhìn ban đêm, cảm biến hồng ngoại, kính ngắm quang học chính xác, kính ngắm laser, quần áo quân sự, v.v. Lớp bề ngoài của quân phục được phủ một lớp antimon giúp chống cháy và giảm thiểu sự phát hiện của tia hồng ngoại.
Ông Bradley Martin, Đại tá Hải quân đã nghỉ hưu, người hiện lãnh đạo Viện Chuỗi cung ứng An ninh Quốc gia của Tập đoàn RAND, nói với các phóng viên: "antimon là một khoáng chất rất quan trọng đối với sự phát triển của các linh kiện điện tử và nó là chất chống cháy. Nó được sử dụng để giảm sự ăn mòn và được sử dụng rộng rãi trong thiết bị điện tử và các hệ thống khác rất quan trọng đối với quân đội Mỹ".
Trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2015, Trung Quốc sản xuất 75% đến 83% antimon nguyên liệu của thế giới. Đến năm 2021, Trung Quốc sẽ vẫn là nhà sản xuất antimon hàng đầu thế giới, chiếm 55% sản lượng khoáng sản toàn cầu, tiếp theo là Nga với 23% và Tajikistan với 12%.
 |
Tinh thể antimon. |
Ông Bradley Martin nói rằng giá thành cao ngất của ngành công nghiệp khai thác ở Mỹ và các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường rất nghiêm ngặt là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự phổ biến của antimon Trung Quốc, nhưng sự phụ thuộc này phải được kiềm chế trước khi nó trở thành một cuộc khủng hoảng.
"Mỗi khi một thứ gì đó cần được khai thác và di dời khỏi mặt đất, cần phải chi trả nhân lực và phải được đánh giá thiệt hại đối với môi trường. Tại sao Mỹ lại cho phép xảy ra tình trạng phụ thuộc vào Trung Quốc? Câu trả lời đơn giản là sự thuận tiện và giá thành. Mức độ phụ thuộc hiện tại là Mỹ cho phép xảy ra bởi vì mọi người không biết lỗ hổng sẽ trở nên nghiêm trọng như thế nào và nó cần phải được sửa chữa".
Theo nghiên cứu của Quỹ Di sản, một tổ chức tư vấn của Washington, National Defense Stockpile (Dự trữ Quốc phòng Quốc gia) bao gồm 42 nguyên liệu thô, trong đó có gần 200.000 pound (100 tấn) antimon. Kho dự trữ quốc phòng, thời kì đầu Chiến tranh Lạnh năm 1952 chứa khoảng 42 tỉ USD khoáng sản chiến lược, đã giảm xuống chỉ còn 888 triệu USD vào năm ngoái.
 |
Hiện nay việc sản xuất đạn dược của Mỹ phụ thuộc vào nguồn antimon nhập từ Trung Quốc. |
Bộ Quốc phòng Mỹ hồi tháng 5 đã đệ trình dự thảo luật lên Quốc hội yêu cầu dành ra 253,5 triệu USD trong Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng để mua thêm khoáng sản cho kho dự trữ quốc phòng.
Tuy nhiên, Maiya Clark, một thành viên cấp cao tại Quỹ Di sản quan tâm đến an ninh của chuỗi cung ứng quốc phòng, nói với các phóng viên: “Trong ngắn hạn, Mỹ chỉ nên dự trữ thêm nhiều antimon. Nhưng xét về lâu dài, Mỹ cần phải hợp tác với đồng minh để tìm các nguồn thay thế. Mỹ cũng có thể xem xét liệu có cần các nguồn cung trong nước hay không".
Maiya Clark nói rằng Hoa Kỳ đã từng khai thác antimon ở bang Idaho, nhưng đã ngừng sản xuất vào những năm 1990. Đây có thể là câu trả lời của vấn đề thiếu hụt antimon.
Trước khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, Mỹ cũng phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc về nguồn cung cấp antimon. Khi Nhật Bản cắt đứt đường tiếp tế này, Mỹ đã phải tìm các nguồn thay thế. Một mỏ vàng có tên là Stibnite ở trung tâm Idaho cuối cùng đã đáp ứng 90% nhu cầu antimon của Mỹ và là chìa khóa để sản xuất thép vonfram cần thiết cho các hoạt động quân sự, nhưng sản lượng bị giảm dần sau chiến tranh và mỏ bị đóng cửa hoàn toàn vào năm 1997.
Vào ngày 14/6 vừa qua, Bộ Ngoại giao Mỹ đã công bố Minerals Security Partnership (Kế hoạch Quan hệ Đối tác An ninh Khoáng sản). Mỹ, Canada, Australia, Pháp, Nhật Bản sẽ hợp tác phân tích để đảm bảo an ninh cho nguồn cung cấp khoáng sản chính và hỗ trợ phân tích các dự án phát triển khoáng sản quan trọng của các quốc gia và các công ty tư nhân.
Brent M. Eastwood, Biên tập viên về Quốc phòng và an ninh quốc gia của trang web về chính sách đối ngoại của Mỹ có tên “1945”, nói với VOA Mỹ cũng cần tăng cường hợp tác với Trung Á trong việc thu mua quặng Antimon, đặc biệt là các nhà cung cấp antimon Tajikistan và Kyrgyzstan.
Ông Eastwood cho rằng Bộ Quốc phòng Mỹ phải phối hợp với Bộ Ngoại giao, Quốc hội và Bộ Thương mại để trước tiên có được tiền tài trợ thông qua Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng; sau đó các văn phòng khác nhau của Lầu Năm Góc có thể kết nối với các cơ quan khác, sử dụng các đại sứ quán ở các nước và Bộ Thương mại để thiết lập thương mại antimon ở Trung Á..
Ông nói: “Tôi nghĩ chỉ cần có sự ủng hộ của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng (NSC), tất cả đều có thể làm được”.
Ngoài ra, Bradley Martin ở RAND cho rằng, trên quan điểm nghiên cứu khoa học, Cục Dự án Nghiên cứu Tiên tiến Quốc phòng Mỹ (DARPA) và các công ty tư nhân có thể cùng nhau nỗ lực nghiên cứu phát triển các vật liệu quân sự có chức năng chống cháy và chống ăn mòn có khả năng tương tự như antimon để thay thế.
 |
Trung Quốc tiến hành khai thác đất hiếm và quặng khoáng sản quý ở Afghanistan. |
Với sự leo thang xung đột giữa Nga và Ukraine và sự leo thang của tình hình Ấn Độ - Thái Bình Dương, mối quan hệ giữa Mỹ với Trung Quốc và Nga liên tục căng thẳng, tính dễ bị tổn thương của chuỗi cung ứng đạn dược và kho dự trữ cũng trở thành chủ đề nóng. Một quan chức Ukraine đã cảnh báo rằng quân đội Ukraine sắp hết đạn dược và kêu gọi sự trợ giúp của quốc tế.
Maiya Clark dự đoán: "Chiến tranh Ukraine đã làm tăng nhu cầu về đạn dược, từ đó làm tăng nhu cầu cung cấp antimon toàn cầu. Giá antimon có thể tăng lên, sẽ làm tăng chi phí sản xuất đạn dược".
Anthony Balladon, người sáng lập công ty công nghệ khai thác Phoenix Tailings ở Massachusetts, nói với VOA, cuộc chiến Ukraine là một lời cảnh tỉnh để Mỹ giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc về các khoáng sản chủ chốt.
Bradley Martin cho rằng cần có một cuộc cải cách có hệ thống và lâu dài cơ sở công nghiệp sản xuất vũ khí của Mỹ; đây là một vấn đề chính sách quốc gia cần được giải quyết khẩn cấp. Ông nói: "Không chỉ là về antimon, tôi nghĩ rằng tất cả các nhân tố cần thiết để sản xuất đạn dược đều rất quan trọng, bao gồm năng lực của nhà máy, lao động có tay nghề cao, khả năng xử lý (nhu cầu) tăng đột biến, tất cả những lĩnh vực này đều có khiếm khuyết cần phải được giải quyết".
