|
| PGS.TS Phạm Thế Anh - Kinh tế trưởng, VESS (Ảnh: VESS) |
Cụ thể, theo PGS.TS Phạm Thế Anh, chính sách tiền tệ của Việt Nam trong một thập kỷ qua theo đuổi nhiều mục tiêu, ngoài kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá, còn phải góp phần hỗ trợ tăng trưởng.
Các chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã có sự tín nhiệm cao hơn, trong đó có vấn đề tỷ giá. Trong thập kỷ trước, tỷ giá hối đoái liên tục bất ổn với những đợt phá giá mạnh nhưng hiện tượng này đã không còn trong 10 năm trở lại đây.
“Việt Nam nên theo đuổi chế độ tỷ giá thả nổi có quản lý thay vì chính sách neo tỷ giá như hiện nay”, Kinh tế trưởng VESS khuyến nghị.
Theo vị chuyên gia này, các nước ASEAN-5 vẫn theo chính sách tỷ giá thả nổi có quản lý. Từ đầu năm đến nay, đồng tiền của các quốc gia này mất giá 9-10%, tương đương Việt Nam, song họ không vướng vào vấn đề lãi suất.
"Chúng ta cố tăng lãi suất để giữ bài toán ngoài tầm kiểm soát là tỷ giá nhưng hiện nay môi trường lãi suất của Việt Nam đã khá cao so với các nước ASEAN-5, hiện đã lên tới 2 con số, trong khi lãi suất các nước khác trong khu vực vẫn duy trì ở mức 4-5%/năm", ông Thế Anh lý giải.
Vì sao chưa thể bỏ trần tín dụng?
Bên cạnh đó, Kinh tế trưởng VESS cũng cho rằng chính sách tiền tệ Việt Nam cần phải loại bỏ các can thiệp hành chính, cụ thể là trần tín dụng.
“Việt Nam nên sớm chấm dứt việc sử dụng trần tín dụng cũng như các can thiệp hành chính trực tiếp khác trên thị trường vốn/tiền tệ”, ông nhấn mạnh.
Theo đó, mục tiêu cao nhất của kiểm soát lạm phát là kiểm soát được cung tiền, đặc biệt là tiền cơ sở chứ không phải kiểm soát tín dụng. Tín dụng là hoạt động phải tuân theo nguyên tắc thị trường, nghĩa là chỉ cần ngân hàng tuân thủ các chỉ tiêu an toàn hệ thống, họ có thể tự do kinh doanh nguồn vốn huy động được.
Theo PGS. TS Phạm Thế Anh, việc áp dụng trần tăng trưởng tín dụng vẫn được ưa chuộng vì được coi là kiểm soát lạm phát chính xác hơn so với cung tiền. Không chỉ vậy, biện pháp này còn dễ sử dụng và có thể làm giảm chi phí vốn với khu vực công, giống như một loại thuế đánh vào hệ thống tài chính.
Tuy nhiên, nhược điểm của nó là làm giảm tính cạnh tranh trong ngành ngân hàng, gây dư thừa dự trữ, đồng thời nắn dòng vốn từ ngân hàng vào trái phiếu chính phủ, từ đó làm giảm đầu tư khu vực tư nhân.
“Các ngân hàng tốt hay xấu đều được chia hạn mức, không ngân hàng nào thị phần giảm sút, nói cách khác, thị phần của ngân hàng không gắn với khả năng cạnh tranh khi vướng trần cho vay”, ông Thế Anh cho biết.
Thay vào đó, Kinh tế trưởng VESS kiến nghị nhà điều hành nên kiểm soát tiền cơ sở và cung tiền, điều tiết gián tiếp qua công cụ lãi suất trên thị trường, đồng thời tăng cường giám sát chặt chẽ các ngân hàng thương mại. Cùng với đó, việc kiểm soát lạm phát nên được bắt đầu từ kiểm soát tốc độ tăng trưởng cung tiền một cách phù hợp với tốc độ tăng trưởng kinh tế.
“Cần phải kiểm soát được tỷ lệ cung tiền/ GDP, không được để vọt lên cao quá như thời kỳ trước”, ông nhấn mạnh.
Ngoài ra, PGS. TS Phạm Thế Anh cho rằng, các chính sách tiền tệ phải tuân thủ theo quy tắc minh bạch, có giải trình rõ ràng. Bởi lẽ, một chính sách khó dự đoán sẽ gây bất ngờ cho nền kinh tế và tạo ra cú sốc tiêu cực.
"Chính sách tiền tệ cần phải thực hiện theo những quy tắc nhất định, tăng hay giảm lãi suất đều phải có lý do. Khi đó, thị trường, doanh nghiệp và người dân sẽ dự báo được", ông Thế Anh nói.
"Cả một thời gian dài không tăng lãi suất, đến tháng 9 và tháng 10 tăng 2 lần đã gây ra cú sốc, bất ngờ cho nền kinh tế, làm cho môi trường kinh tế vĩ mô rủi ro. Người dân và doanh nghiệp không thể lên kế hoạch kinh doanh dài hạn", Kinh tế trưởng VESS cho hay./.
