|
| Máy bay không người lái chiến đấu XQ-58A cất cánh nhờ tên lửa phóng và hạ cánh bằng dù (Ảnh: USAF). |
Trang web The Drive ngày 31/1 khi đưa tin về vụ thử nghiệm này cho rằng, trong các nhiệm vụ quân sự tương lai, nếu cơ sở hạ tầng căn cứ không quân truyền thống bị phá hủy, hư hỏng hoặc không thể sử dụng được, việc không cần dựa vào đường băng sẽ mang lại lợi ích lớn.
Trung tâm của những bức ảnh này là một chiếc máy bay chiến đấu không người lái (UCAV) XQ-58A với số hiệu 22-104, được phóng từ Căn cứ Không quân Eglin ở Florida vào ngày 15/12/2022. Tuy nhiên, vì lý do giữ bí mật, các hình ảnh này mãi đến ngày 31/1/2023 mới được công khai. Các bức ảnh cho thấy chiếc UCAV được phóng lên không trung từ bệ và hạ cánh bằng dù, do đó nó không cần sử dụng đường băng. Trong chiến tranh tương lai, khi các cơ sở hạ tầng của căn cứ không quân bị phá hủy, không thể sử dụng được thì máy bay không người lái không đòi hỏi sử dụng đường băng sẽ rất có lợi thế.
 |
XQ-58A trên bệ phóng với 4 tên lửa đẩy ở phía dưới hai bên đuôi (Ảnh: USAF) |
Vào tháng 11/2022, Căn cứ Không quân Eglin thông báo họ đã có hai chiếc XQ-58A và sẽ trang bị chúng cho Phi đội bay thử nghiệm số 40 như một phần của các hoạt động thử nghiệm bay tự chủ. Vào thời điểm đó, vẫn chưa rõ liệu các máy bay không người lái mới này được mua từ nhà sản xuất Kratos hay nhận từ một đơn vị khác. Số "22" trong số thân máy bay là năm tài chính mua hàng (2022), cho thấy đây là đợt mua hàng tương đối mới.
Hiện tại, vẫn chưa rõ chiếc XQ-58A của Phi đội bay thử nghiệm số 40 có phải là Block-2 với tầm bay tăng lên mà Kratos đã tiết lộ vào năm 2022 hay không. XQ-58A Block-2 là một mẫu mới và các tham số tính năng cụ thể của nó hiện chưa được tiết lộ. Theo trang web chính thức của Kratos, XQ-58A "Valkyrie" có tổng trọng lượng 2.722 kg, trần bay 13.700 mét và tầm hoạt động khoảng 4.800 km.
 |
XQ-58A được lai dắt ra khỏi nhà chứa máy bay (Ảnh: USAF). |
Không quân Mỹ (USAF) đã nghiên cứu nguyên mẫu XQ-58A trong nhiều năm và nó đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 2019. Kể từ đó, XQ-58A đã được sử dụng trong các cuộc thử nghiệm khác nhau.
XQ-58A Valkyrie được dự định là một trang bị công nghệ có thể tiêu hao, một thuật ngữ được sử dụng trong ngành hàng không quân sự thường đề cập đến một thiết kế tạo ra sự cân bằng giữa đơn giá và hiệu suất, cho phép máy bay được sử dụng cho các nhiệm vụ rủi ro cao mà không quá đắt. Chiếc XQ-58A đầu tiên của Không quân Mỹ được trưng bày tại một viện bảo tàng, nổi bật bởi giá thành thấp và tuổi thọ sử dụng ngắn.
Giống như các hình ảnh mới nhất này nhấn mạnh, XQ-58A Valkyrie đang được thử nghiệm tại Căn cứ Không quân Eglin để hỗ trợ công việc Thử nghiệm Máy bay Tự động (AAx) liên quan đến chương trình Skyborg của USAF. Skyborg đặt mục tiêu phát triển một "bộ não máy tính" được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI), cùng với một bộ các hệ thống và công nghệ khác được thiết kế để cho phép máy bay không người lái và máy bay có người lái tiềm năng hoạt động với các mức độ tự chủ khác nhau.
 |
Các máy bay có người lái và không người lái trong Dự án Skyborg (Ảnh: USAF). |
XQ-58A là một trong nhiều máy bay không người lái và máy bay có người lái đã tham gia các cuộc thử nghiệm liên quan đến Skyborg từ năm 2021. Tham gia thử nghiệm còn có máy bay không người lái cỡ nhỏ UTAP-22 Mako của Kratos.
USAF hy vọng Skyborg và AAx sẽ cho phép họ có được những máy bay không người lái tiên tiến với mức độ tự chủ cao có thể hiệp đồng tác chiến với máy bay có người lái. Dự án Máy bay hiệp đồng tác chiến (CCA) là một phần của Chương trình Ưu thế trên không thế hệ tiếp theo (NGAD) quy mô lớn hơn của USAF, bao gồm máy bay chiến đấu tàng hình có người lái thế hệ thứ sáu, cảm biến, hệ thống quản lý mạng và chiến đấu, vũ khí, động cơ phản lực tiên tiến, v.v.
Mục đích chính xác của chuyến bay thử nghiệm ngày 15/12/2022 hiện vẫn chưa rõ ràng, nhưng một trong 5 bức ảnh do USAF công bố cho thấy XQ-58A bay theo đội hình với các máy bay chiến đấu F-16C Viper. XQ-58A trước đó đã chứng tỏ khả năng duy trì đội hình với máy bay có người lái ở chế độ bán tự chủ.
 |
XQ-58A (trước) bay cùng F-16 Viper (Ảnh: USAF). |
XQ-58A cất cánh bằng động cơ tên lửa đẩy, khi kết thúc nhiệm vụ sẽ bay đến vị trí định trước để tắt động cơ, bung dù để hạ cánh. Túi khí được triển khai ở bên dưới thân máy bay để cung cấp đệm khí trong quá trình hạ cánh. Sau khi bảo dưỡng, nó có thể sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ.
Khả năng không cần đường băng của XQ-58A trong quá trình cất, hạ cánh là một tính năng quan trọng thường bị xem nhẹ. Đây có thể là một tính năng rất hữu ích cho USAF khi thực hiện các hoạt động chiến đấu thực tế với XQ-58A và các biến thể của nó. Đã là một thiết kế module cao, XQ-58A có thể thực hiện các nhiệm vụ bao gồm tấn công, chiến tranh điện tử, tình báo, giám sát và trinh sát (ISR) và chuyển tiếp liên lạc. Nó cũng có khả năng phóng các hệ thống máy bay không người lái nhỏ hơn từ khoang bên trong.
XQ-58A Valkyrie sử dụng khả năng cất cánh bằng tên lửa, giúp mở rộng đáng kể khu vực phóng và thu hồi của máy bay. Điều này cho phép chúng được phóng gần khu vực thực hiện nhiệm vụ hơn, giảm thời gian cần thiết để đến hiện trường và tăng thời gian ở khu vực làm nhiệm vụ. Trong nhiều trường hợp, khả năng như vậy có thể rất quan trọng đối với việc máy bay không người lái tiếp cận khu vực liên quan.
 |
XQ-58A thả UAV cỡ nhỏ chứa ở bên trong thân máy bay (Ảnh: USAF). |
Công ty Kratos thường quảng cáo việc không cần đường băng là một đặc tính then chốt của XQ-58A, điều đó có nghĩa là máy bay không người lái nếu được phóng từ bên trong căn cứ không quân cũng không làm gia tăng tắc nghẽn đường băng. Quan trọng nhất, khu vực thao tác nhỏ hẹp của Valkyrie được thiết kế để đáp ứng nhu cầu triển khai nhanh chóng, thậm chí có thể triển khai ở vùng sâu vùng xa. Kratos cũng đã trình diễn một khái niệm về hệ thống vận chuyển container với bệ phóng tích hợp.
Tất cả điều này đều liên quan chặt chẽ với các khái niệm chiến tranh viễn chinh và phân tán mà USAF vẫn đang lên kế hoạch, hiện được gọi chung là Bố trí tác chiến đấu nhanh (ACE). Các cơ quan khác của quân đội Mỹ và quân đội nước ngoài đã đi đến kết luận tương tự rằng hoạt động theo cách phân tán hơn khi cần thiết, đặc biệt là trong lĩnh vực hàng không, sẽ làm tăng tính linh hoạt và khả năng sống sót.
Thủy quân lục chiến cũng đang khám phá các khái niệm mới về cách hoạt động trong các môi trường viễn chinh và phân tán, bao gồm cả những gì được gọi là Tác chiến căn cứ viễn chinh (EABO).
Khi Thủy quân lục chiến Mỹ tìm cách mở rộng quy mô và phạm vi trang bị của UAV, XQ-58A không yêu cầu các đặc điểm đường băng và các khả năng khác, rất có khả năng được đánh giá cao. Hải quân Mỹ (USNAVY) gần đây đã thông báo rằng họ đang mua hai chiếc XQ-58A và đã tuyên bố rằng những chiếc máy bay không người lái này sẽ được bàn giao cho Thủy quân lục chiến để thử nghiệm.
 |
XQ-58A với 4 tên lửa đẩy trợ giúp cất cánh nhìn từ phía sau (Ảnh: USAF). |
Ông Jay Hernandez, người phát ngôn của Không quân Thủy quân lục chiến nói với The War Zone: "Việc mua sắm này là một phần trong nỗ lực không ngừng của Thủy quân lục chiến nhằm phát triển các nền tảng tự chủ hiệp đồng tác chiến trong tương lai". Những máy bay này mới thử nghiệm nên chưa được quyết định cải tiến và trang bị.
Jay Hernandez cho biết, "Quy hoạch Lực lượng 2030 cung cấp một lộ trình để biến Thủy quân lục chiến thành một lực lượng viễn chinh linh hoạt hơn. Dưới sự chỉ đạo của kế hoạch này, Thủy quân lục chiến Mỹ và lực lượng không quân của nó bắt đầu thay đổi cơ cấu lực lượng. Tướng David Berger, Tư lệnh Thủy quân lục chiến Mỹ nói sẽ có một số thay đổi mang tính cách mạng: Làm cho TQLC gọn nhẹ hơn và linh hoạt hơn. Không chỉ trong lĩnh vực hàng không, mà thông qua đổi mới TQLC, sẽ có hỏa lực tầm xa hơn. Thí nghiệm này sẽ giúp TQLC hiểu hơn về tương lai và sự phát triển của máy bay không người lái."
