Nga có mắc kẹt tại bãi lầy Syria?

Chiếm thượng phong từ quân sự đến thời cơ, tổng thống Nga đã giúp đồng minh Bashar al Assad củng cố được chế độ, đè bẹp các lực lượng nổi dậy, tái chiếm hai phần ba lãnh thổ và chuẩn bị đánh chiếm sào huyệt Idlib.Tuy nhiên, giờ đây khi muốn vãn hồi hòa bình tại Syria, thụ hưởng thành quả nỗ lực chiến tranh, chiến lược can thiệp của tổng thống Vladimir Putin gặp nhiều cản lực.
Binh sĩ Nga trên chiến trường Syria
Binh sĩ Nga trên chiến trường Syria

Dưới sức ép của Thổ Nhĩ Kỳ, ý định của Nga, Iran và Syria tấn công dứt điểm Idlib, cứ địa cuối cùng của phe nổi dậy ở miền bắc Syria phải tạm gác lại. Idlib chính là một trong 4 cản lực trên đường bình định Syria, theo mưu tính của Kremlin.Theo phân tích của Anthony Samrani, giáo sư chính trị đại học Lyon, Pháp trên trang mạng báo L’Orient Le Jour ngày 21/9, sở dĩ Nga phải đình chỉ chiến dịch Idlib vào giờ chót vì sợ mất điểm tựa ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong nỗ lực ngăn cản phương Tây tham gia định đoạt số phận Syria, tổng thống Putin tổ chức hội nghị Astana với ba nước trụ cột gồm một bên là Nga và Iran, ủng hộ Damascus còn bên kia là Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ cho phe nổi dậy. Ankara bằng mọi giá phải giữ Idlib vì đó là lá chủ bài trong canh bạc Syria và cũng để tránh bị làn sóng tị nạn tràn ngập, nếu căn cứ địa cuối cùng của phe nổi dậy thất thủ.

Khó khăn thứ hai của Nga là làm sao quản lý được xung khắc giữa đồng minh Iran và đối tác Israel ? Matxcơva để yên cho không quân Israel oanh kích vị trí quân sự, tên lửa, kho đạn của lực lượng Iran và Hezbollah. Israel đã thẳng thừng tuyên bố sẽ không để cho Iran bám trụ tại nước láng giềng Syria.

Ngày 17/9, bốn chiến đấu cơ F-16 của Israel tấn công thẳng vào vùng được xem là "bản doanh" của Nga tại Syria, tỉnh Lattakia. Điều trớ trêu, tên lửa phòng không S-200 do Nga cung cấp cho Syria thay vì phóng vào máy bay địch, đã bắn hạ chiếc máy bay trinh sát IL-20 Nga hoạt động trong vùng khiến 15 quân nhân Nga thiệt mạng.

Theo báo Pháp, vụ việc này cho thấy Nga vừa không đủ sức giới hạn các hoạt động của Israel tại Syria vừa tỏ ra không có ý hoặc không đủ sức đẩy Iran ra khỏi Syria.

Đó là cản thứ ba đối với Nga. Trái với những lời đánh tiếng rút quân của tổng thống Donald Trump, quân đội Mỹ tiếp tục hiện diện tại miền bắc và đông Syria. Thế mà vùng đất này lại rất cần thiết cho nhu cầu sống còn của chính quyền Damascus bởi vì đất đai phì nhiêu và có nhiều mỏ dầu hỏa.

Cũng như Ankara, chính quyền Washington không bỏ lá bài quân sự để gây sức ép với Damascus và nhất là để ngăn chặn Teheran theo đuổi một chính sách mở rộng ảnh hưởng từ Iran cho đến Địa Trung Hải.

Với quyết tâm cản trở của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ, hy vọng của Damascus tái chiếm các khu năng lượng và nông nghiệp trở thành xa vời. Người Kurd Syria do Mỹ yểm trợ, đang kiểm soát đến 30% lãnh thổ Syria, khó có thể chấp nhận sống chung hòa bình với Damascus. Washington đã tuyên bố không để chuyện phục hồi hoàn toàn chế độ Assad xảy ra.

Phục hồi hoàn toàn chế độ Damascus chính là cản lực thứ tư trong kế hoạch hòa bình của ông Putin, báo Pháp nhận định.