|
| Lính đánh thuê có mặt trong nhiều cuộc chiến trên khắp thế giới |
Bước tiến của lực lượng trung thành với Tổng thống Bashar al-Assad vào tỉnh Deir Ezzor giàu dầu mỏ và khí tự nhiên ở đông bắc Syria với sự yểm trợ từ các cuộc không kích ném bom của Nga đã được Kremlin tuyên bố là “một thắng lợi chiến lược rất quan trọng", trang Jamestown đưa tin.
Ngày 5/9, thủ phủ tỉnh Deir Ezzor đã được giải phóng khỏi sự vây hãm của IS. Công binh Nga đã xây dựng một cây cầu phao dài 210 mét bắc qua sông Euphrates, trong khi lực lượng ủng hộ ông Assad thiết lập một đầu cầu ở phía bắc con sông trong một nỗ lực rõ ràng nhằm giành lấy các mỏ dầu và khí tự nhiên trước khi các phần tử thuộc lực lượng Dân chủ Syria (SDF - một liên minh dân quân được Mỹ hậu thuẫn gồm các chiến binh Ả Rập và người Kurd) chiếm giữ.
Các chiến binh SDF, cùng với lực lượng đặc nhiệm Mỹ đã tiến vào tỉnh Deir Ezzor theo bờ trái (phía bắc) của sông Euphrates, trong khi lực lượng ủng hộ ông Assad được Nga hỗ trợ đang di chuyển cùng chiều dọc theo bờ phải (phía nam) con sông. Matxcơva nhìn nhận việc quân đội Syria và đồng minh quét sạch lực lượng khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) và tiếp quản toàn bộ tỉnh Deir Ezzor là một bước thiết yếu trên con đường đi đến thắng lợi hoàn toàn, khôi phục lại quyền lực của chính quyền Assad trên toàn bộ lãnh thổ Syria (EDM, ngày 28/9).
Sau những thắng lợi ban đầu, cuộc tấn công của lực lượng ủng hộ ông Assad và quân đội Nga qua sa mạc Syria vào Deir Ezzor đã bắt đầu gặp rắc rối nghiêm trọng vào cuối tháng 9. Các chiến binh IS tiếp tục chiếm giữ một số khu vực của thành phố Deir Ezzor và đang cố sức chống trả những nỗ lực mở rộng vùng kiểm soát đến các khu vực khác ở tỉnh Deir Ezzor của lực lượng ủng hộ ông Assad. Các nhóm chiến binh cơ động của IS đã tấn công quấy rối đường tiếp tế mở rộng qua sa mạc từ Palmyra đến Deir Ezzor, gây thương vong nghiêm trọng (Vz.ru, ngày 10/10).
Cảnh quay hai người Nga bị bắt giữ trong cuộc phản công của các phần tử IS ở tỉnh Deir Ezzor đã được nhóm khủng bố đưa lên Internet. Hai người này được xác định là các chiến binh hợp đồng ("Cossacks"), được công ty quân sự tư nhân nổi tiếng Vagner thuê (ở Nga Vagner được biết đến với tên Chastnye Voennie Companiy-ChVK). Công ty này bị phương Tây cáo buộc đã tham gia vào các hoạt động tác chiến ở vùng Donbas của Ukraine bên phe ly khai được Matxcơva hậu thuẫn và tại Syria. Cả hai tù nhân Nga đều đã bị các chiến binh IS hành hình (Novaya Gazeta, ngày 05/10).
Một trong 2 người lính đánh thuê Nga bị IS hành quyết đã từng phục vụ trong quân đội Nga, có tên là Grigory Mikhailovich Surkanov (ảnh: Dailymail)
Theo người phát ngôn của Bộ Quốc phòng, Thiếu tướng Igor Konashenkov, quân đội Nga tự hào khi chiến dịch ném bom dữ dội trên không của lực lượng Không quân Vũ trụ (Vozdushno-Kosmicheskye Sily-VKS) "đã phá hủy cơ sở hạ tầng kinh tế của IS Iraq và Syria, và các phần tử khủng bố không thể tiếp tục khai thác hay bán dầu lậu". Ông cho biết thêm "IS không thể cấp vốn cho việc mua sắm vũ khí, đạn dược hoặc tuyển mộ chiến binh; quân đội Syria với sự trợ giúp của VKS chắc chắn sẽ đánh bại IS ở Deir Ezzor"(Militarynews.ru, ngày 10/10).
Nguồn thu từ dầu mỏ ở Deir Ezzor, mà VKS đã phủ nhận rằng Nhà nước Hồi giáo có thể ủng hộ chính quyền Assad và phần nào giảm bớt gánh nặng tài chính cho Moscow và Tehran, đã duy trì chế độ Syria bằng tiền bạc, quân đội và nguồn tiếp tế thường xuyên. Cũng có nguồn tin cho biết công ty Nga Euro Polis đã ký một thỏa thuận với Damascus nhận giúp đỡ giải phóng và bảo vệ các cơ sở dầu mỏ và khí tự nhiên do lực lượng khủng bố kiểm soát "để đổi lấy một phần tư lợi nhuận trong tương lai".
Chính quyền Assad hình như cũng hứa thanh toán trước phần chi phí mà Euro Polis bỏ ra để giải phóng các cơ sở dầu mỏ và khí tự nhiên của Syria. Euro Polis có một văn phòng tại Damascus và bị cho là đã nài nỉ để có được các dịch vụ của ChVK "Vagner". Euro Polis được cho là thuộc sở hữu của ông Yevgeny Prigozhin, một doanh nhân người Nga đến từ St. Petersburg (Novaya Gazeta, ngày 05/10).
Cựu chỉ huy của phe ly khai thân Nga ở Donbas, ông Igor Strelkov (Girkin) đã đăng tin trích lời đồng đội cũ trong cuộc chiến ở Donbas, những người hiện đang làm việc cho ChVK Vagner, cho biết trong hai tuần vừa qua đã có nhiều lính đánh thuê Nga thiệt mạng tại Syria, chủ yếu là ở Deir Ezzor. Số người bị thương còn lớn hơn nhiều. Đa số thương vong là những lính đánh thuê có quan hệ với ChVK Vagner (Newsader.com, ngày 11/10).
Các nguồn tin khác cũng xác nhận ChVK Vagner có nhiều dính dáng tới cuộc chiến ở Syria cũng như những tổn thất của Nga do cuộc phản công gần đây của IS. Vào ngày 23/9, chỉ huy Quân đoàn số 5 thuộc Quân khu phía Đông, Trung tướng Valery Asapov, đã thiệt mạng do một cuộc pháo kích bằng súng cối ở Deir Ezzor. Chỉ huy lữ đoàn thủy quân lục chiến số 61 thuộc Hạm đội phương Bắc, Đại tá Velery Fedyanin bị thương ở Syria và sau đó đã qua đời tại một bệnh viện ở Matxcơva (Novaya Gazeta, ngày 9/10).
Các máy bay ném bom của VKS tiến hành hơn 150 lần xuất kích tấn công trong một ngày – hoạt động hết công suất để ngăn chặn sự kháng cự của IS. Vào ngày 10/10, một máy bay ném bom Su-24M của Nga tại căn cứ không quân Hmeymim ở Syria đã trượt khỏi đường băng trong khi đang cất cánh, rơi xuống đất và nổ tung. Các thùng nhiên liệu của máy bay ném bom đã được đổ đầy đến mức tối đa vì Deir Ezzor nằm ở giới hạn phạm vi chiến đấu của chiếc Su-24M xuất phát từ Hmeimim và VKS không có khả năng tiếp nhiên liệu trên không khắp Syria. Hai phi công trên máy bay ném bom hải quân đều thiệt mạng, Bộ tư lệnh Nga chính thức thông báo đây là trường hợp tử vong thứ 40 và 41 của Nga ở Syria. Nguyên nhân vụ tai nạn Su-24M có thể là do sai sót của phi công khi bị mệt mỏi (Kommersant, ngày 11/10).
Các binh sĩ của ChVK Vagner gọi Syria là "hộp cát" ("Pesochnitsa"). Họ được trả khoảng 2.500 USD (150.000 rúp) một tháng. Trong bối cảnh nền kinh tế Nga đang trì trệ, đây đúng là một mức thù lao hậu hĩnh. Tiền lương cho chiến đấu ở Donbas thấp hơn nhiều. Lính đánh thuê bị thương có thể nhận được một khoản tiền lên đến 15.000 USD, và gia đình những người chết trong chiến dịch có thể được trả 20.000-50.000 USD tùy theo cấp bậc và tình huống thiệt mạng.
Tuy nhiên, không có huy chương, trợ cấp của nhà nước hay các quyền lợi đặc biệt, Kremlin phủ nhận bất kỳ sự quen biết hay dính líu nào tới hoạt động của ChVK Vagner. Thiết bị và vũ khí cung cấp cho lính đánh thuê ChVK Vagner ở Syria thường có chất lượng thấp. Việc huấn luyện thành viên mới của ChVK Vagner được tiến hành ở các căn cứ quân sự của Nga nhưng không phải lúc nào cũng đầy đủ. Công ty quân sự tư nhân này được cho là đã trả cho mỗi lính đánh thuê tham chiến ở Syria khoảng 5.000 USD một tháng (Moskovsky Komsomolets, ngày 10/10).
Theo nhận định của trang Jamestown, mong muốn nắm lấy tài nguyên dầu mỏ và khí đốt để kiếm tiền và giúp ông Assad giành chiến thắng trong cuộc nội chiến ở Syria, đồng thời tiến công trước khi SDF và lực lượng Đặc nhiệm Mỹ đến Deir Ezzor đã thúc đẩy Bộ tư lệnh Nga ở Syria thực hiện một cuộc tấn công mạo hiểm và triển khai không chỉ các máy bay ném bom của VKS, mà cả bộ binh Nga – quân chính quy và lính đánh thuê hợp đồng. Hành động này đã dẫn đến những tổn thất về cả người và vũ khí.
