|
Hiện tượng
Phiên giao dịch Thứ Sáu ngày 4/3, giá vàng Việt Nam đã lần đầu tiên sau hơn 5 năm mới lại thấp hơn giá vàng thế giới và cũng là lần đầu kể từ khi có Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 03 tháng 04 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.
Càng đáng chú ý hơn khi mà chỉ trước đó một năm, chênh lệch giữa giá vàng trong nước – thế giới vẫn thường xuyên dao động quanh mức trên 5 triệu đồng mỗi lượng.
Và thậm chí là đến đầu tháng 2/2016, ngay trước thềm Tết Nguyên đán Bính Thân, giá vàng nội địa vẫn còn cao hơn thế giới khoảng 2,5 triệu đồng.
Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi nhanh chóng ngay sau kỳ nghỉ Tết. Ngay trong phiên khai xuân, khoảng cách giá vàng nội – ngoại lùi xuống mức dưới một triệu đồng/lượng.
Các phiên sau đó, doãng chênh lệch liên tục bị thu hẹp. Về đến dưới 100 nghìn đồng trong vài phiên gần đây, và đến ngày 4/3 thì chính thức âm giá trị.
Lý giải hiện tượng
Trao đổi với VietTimes, chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu – người Việt Nam đầu tiên thành lập ngân hàng tại Mỹ và từng có nhiều năm làm việc trong các thị trường tài chính quốc tế - cho rằng, hiện tượng đảo chiều chênh lệch giá vàng trong nước – quốc tế có thể đến từ nhiều nguyên nhân.
Đầu tiên là sự biến động của tỷ giá USD/VND. Đồng tiền định giá và sử dụng trong các giao dịch vàng quốc tế là USD, nên nếu tỷ giá tăng lên thì giá trị quy đổi của giá vàng thế giới sang VND cũng tăng lên.
“Thế nhưng điều này cũng không tác động nhiều đến việc giá vàng thế giới đang cao hơn giá vàng Việt Nam”, ông Hiếu đánh giá.
Vị chuyên gia này cho rằng, nguyên nhân chủ yếu nằm ở việc tốc độ điều chỉnh giá của thị trường nội địa không cân xứng với thị trường quốc tế.
Vàng, với vai trò là kênh trú ẩn an toàn của các nhà đầu tư, đang tăng giá rất nhanh, rất mạnh trên thị trường quốc tế, khi sức cầu lên cao trước các biến cố địa chính trị và và những rủi ro kinh tế. Đặc biệt là diễn biến u ám từ nền kinh tế Trung Quốc và việc đưa vào áp dụng chính sách lãi suất âm của NHTW Nhật Bản.
Trong khi đó, tại thị trường trong nước, mãi lực đang xuống rất thấp. Điều này, theo TS. Hiếu, đến từ việc các nỗ lực tiêu trừ vàng hóa của Chính phủ và NHNN đang ngày càng trở nên hiệu quả, làm cho người dân không còn quá mặn mà với vàng.
"Chênh lệch âm giữa giá vàng trong nước - thế giới cho thấy, rằng dân chúng đã bắt đầu chán vàng", ông đánh giá.
Theo đó, trong những ngày qua, bất chấp thị trường thế giới có sự tăng mạnh hay giảm nhẹ, các đại lý vàng nội địa cũng chỉ nâng hoặc giảm vài chục nghìn đồng, hoặc tối đa là 100.000-200.000 đồng nhằm thu hút người mua. Song giới đầu tư vẫn tỏ ra hờ hững.
“Trong bối cảnh hiện tại, đang có rất nhiều kênh đầu tư hấp dẫn hơn nhiều như là chứng khoán, bất động sản và nhất là tiết kiệm ngân hàng. Những ngày qua, lãi suất huy động đã liên tục được các nhà băng điều chỉnh tăng cao, thu hút dòng tiền trong dân chúng”, ông Hiếu lý giải.
Không nên đổ xô vào vàng
Tuy thị trường vàng đang có những diễn biến đầy khí thế và được giới phân tích thế giới dự báo sẽ còn tăng nữa, thậm chí là vượt mức đỉnh 1.263USD/oz lập vào tháng 2/2015, song TS. Nguyễn Trí Hiếu vẫn khuyên giới đầu tư trong nước không nên đổ xô vào vàng.
Bởi, xét cho cùng, thì vàng cũng là thứ tài sản không sinh lời và chỉ mang lại lợi ích nhờ chênh lệch giá. Và khi mà tình hình kinh tế vĩ mô khởi sắc trở lại, thị trường chứng khoán khả quan hơn, giá dầu mỏ tươi sáng hơn, tình hình chính trị thế giới bớt căng thẳng hơn, vàng sẽ lại xuống giá rất nhanh.
“Chủ trương xuyên suốt của Chính phủ Việt Nam cũng vẫn là tiêu trừ vàng hóa. Do đó, vàng là thứ hàng hóa không được khuyến khích đầu tư”, TS. Hiếu nhấn mạnh.
Vị chuyên gia từng công tác tại phố Wall dự báo, giá vàng trong nước sẽ bám sát diễn biến tăng từ thị trường thế giới nhưng với một tốc độ chậm hơn.
“Hiện tại và trong tương lai gần, giá vàng trong nước có thể sẽ vẫn thấp hơn giá vàng thế giới. Nhưng nếu giá vàng thế giới đi xuống, tôi cho rằng mức chênh lệch này sẽ sớm tìm lại trạng thái dương”, ông Hiếu nói.
Bàn về nguy cơ thẩm lậu vàng ra ngoài biên giới khi mà giá vàng trong nước đang thấp hơn, TS. Hiếu cho rằng khả năng này có thể xảy ra, và nó có thể tác động đến diễn biến giá vàng trong nước. “Nhưng vì không nằm trong cấu phần tính toán nên nó cũng không ảnh hưởng tới số liệu dự trữ quốc gia”, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết.
Trước đó, hôm 29/02, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ, trả lời báo chí về những giải pháp điều hành cụ thể của NHNN đối với thị trường vàng tới đây, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói rằng, sau những đợt “sóng” gần 3 năm qua thị trường vàng trong nước đã “êm” trở lại.
"Kết quả này có được là nhờ những quyết tâm điều hành của cơ quan quản lý theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP về Quản lý thị trường vàng có hiệu lực từ tháng 4/2012", bà Hồng khẳng định.
Tuy nhiên, người phát ngôn NHNN cũng nhấn mạnh rằng, dù thị trường vàng đã "êm" sóng trở lại, nhưng vẫn nằm trong "tầm ngắm" quản lý của cơ quan điều hành.
Tài “dẹp loạn” của ông Bình
Dẹp loạn thị trường vàng là thách thức thực sự đối với ông Nguyễn Văn Bình trong thời kỳ đầu nhậm chức Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Bởi nó liên quan tới tâm lý thiếu tin tưởng tiền đồng của người dân Việt, liên quan tới chuyện làm ăn của hàng chục nghìn đơn vị đầu tư kinh doanh vàng mà đa phần trong số đó không thuộc diện quản lý của cơ quan chức năng nào.
Tình trạng vô tổ chức khi đó, trên thị trường vàng, thậm chí đã từng tạo ra những “ông vua con” lũng loạn cả hệ thống tài chính Việt Nam.
Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình.
Trong quyết tâm chấn chỉnh thị trường, ngay sau khi nhận “ghế nóng”, ông Bình đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định 24 và đưa ra hàng loạt biện pháp mạnh, thu hẹp mạng lưới kinh doanh vàng, độc quyền hóa hoạt động sản xuất vàng miếng, bế quan tỏa cảng hoạt động vàng tài khoản, cấm ngân hàng huy động và cho vay vàng, buộc tất toán trạng thái để chuyển hoàn toàn quan hệ vay mượn sang mua bán trong hệ thống ngân hàng…
Các quyết định của ông Bình, thoạt đầu đã bị thị trường phản ứng gay gắt. Thậm chí nhiều người còn chỉ trích ông đã can thiệp thô bạo, phi thị trường, đổ lỗi cho ông về mức chênh khủng khiếp giữa giá vàng trong nước và quốc tế…
Bất chấp thị phi, điều tiếng và cả những đe dọa, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình vẫn kiên định với “con đường chông gai”.
Hoạt động kỷ cương, diễn biến ổn định của thị trường thời gian qua đã ngày càng chứng minh quyết sách ông Bình là đúng đắn.
Và hiện tượng chênh lệch âm giữa giá vàng trong nước - quốc tế ngày 4/3, tâm lý chán vàng trong dân, đã thêm một lần nữa củng cố tài “dẹp loạn” của vị Thống đốc có cá tính quyết liệt, lối tư duy kỹ trị và tài hùng biện sắc sảo.
Hữu Vinh
