Bí ẩn ngôi sao khổng lồ bị biến mất đột ngột

VietTimes – Một ngôi sao sáng hơn 2,5 triệu lần Mặt trời biến mất đột ngột, các nhà thiên văn học không hiểu nguyên nhân từ đâu.
Hình ảnh mô phỏng minh họa về một ngôi sao trước khi chết - Ảnh: ESO / L. CALÇADA
Hình ảnh mô phỏng minh họa về một ngôi sao trước khi chết - Ảnh: ESO / L. CALÇADA

Thông tin từ Tuổi trẻ và VNE, một nhóm nhà vật lý thiên văn đang tìm cách lý giải sự biến mất đột ngột của một ngôi sao trong nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Họ suy đoán nó có thể trở thành hố đen lớn gấp 85-120 lần Mặt Trời.

Ngôi sao kỳ lạ này nằm cách chúng ta khoảng 75 triệu năm ánh sáng, trong Thiên hà lùn Kinman, thuộc chòm sao Bảo Bình, được quan sát nghiên cứu từ năm 2001-2011. Nó biến mất năm 2019, các nhà khoa học đưa ra giả thuyết là ngôi sao khổng lồ chết và sụp đổ thành hố đen mà không trải qua vụ nổ siêu tân tinh.

Theo Jose Groh - Nhà thiên văn học tại Đại học Trinity (Dublin, Ireland), có thể một trong những ngôi sao lớn nhất ở vũ trụ địa phương lặng lẽ chìm vào bóng đêm. Đây có thể là phát hiện trực tiếp đầu tiên về một ngôi sao đồ sộ kết thúc vòng đời theo cách này.

Ngôi sao này là một ví dụ hoàn hảo về sao biến quang xanh (LBV), ngôi sao lớn sắp kết thúc vòng đời và thường trải qua những biến động khó dự đoán về độ sáng. Những ngôi sao kiểu này rất hiếm gặp, chỉ có vài trường hợp được xác nhận trong vũ trụ.

Khi một ngôi sao lớn hơn nhiều Mặt Trời đến cuối vòng đời, nó sẽ phát nổ trong vụ nổ siêu tân tinh. Vụ nổ dễ quan sát bởi chúng để lại vệt khí gas ion hóa và bức xạ cực mạnh trải dài nhiều năm ánh sáng ở mọi hướng. Sau đó, phần lõi đặc chứa vật liệu còn sót lại từ ngôi sao có thể sụp đổ thành hố đen hoặc sao neutron, hai vật thể lớn và bí ẩn nhất trong vũ trụ. Tuy nhiên, ngôi sao LBV biến mất không để lại bức xạ như vậy.

Nhóm nghiên cứu xem xét lại những quan sát trước đây về ngôi sao từ năm 2002 đến 2009. Họ phát hiện ngôi sao trải qua một vụ bùng phát mạnh trong suốt thời gian này, bắn ra lượng lớn vật liệu sao ở tốc độ nhanh hơn nhiều bình thường. Quá trình bùng phát nhiều khả năng kết thúc sau năm 2011.

Họ cũng cho rằng có thể ngôi sao mờ đi đáng kể sau đợt bùng phát và bị che khuất bởi đám bụi vũ trụ dày đặc. Như vậy, ngôi sao có thể sẽ tái xuất hiện trong các quan sát tương lai.

Một giả thuyết khác là ngôi sao không bao giờ phục hồi sau khi bùng phát mà sụp đổ thành hố đen nhưng không trải qua vụ nổ siêu tân tinh. Đây là điều rất hiếm gặp vì với khối lượng ước tính trước khi biến mất, ngôi sao có thể biến thành một hố đen nặng gấp 85 - 120 lần Mặt Trời.

Những gì mà con người biết đến nay là một ngôi sao sẽ nổ tung, vụt sáng chói và biến thành các siêu tân tinh trong vũ trụ. Phát hiện mới này có thể thay đổi sự hiểu biết của loài người về cái chết của các ngôi sao khổng lồ.