|
| GS Nguyễn Hữu Liêm |
Thưa Giáo sư, bầu không khí chính trị ở Mỹ nói chung và cộng đồng người Việt Nam ở Hoa Kỳ nói riêng có những phản ứng như thế nào khi Hạ viện Hoa Kỳ bỏ phiếu luận tội Tổng thống D. Trump ?
-Hiện nay, cử tri Mỹ và cả người Việt mang quốc tịch Mỹ đang bị phân hóa trầm trọng. Họ trở thành hai đối cực không thể dung hòa. Phe ủng hộ Tổng thống Trump thì cho rằng việc luận tội chỉ là một âm mưu đảo chính của phe Dân chủ khi bị thua ở thùng phiếu năm 2016. Phe Dân chủ thì cho rằng hành động của Tổng thống Trump cấu thành yếu tố luận tội theo tiêu chuẩn Hiến pháp Hoa Kỳ. Trong giới thân hữu người Việt ở Mỹ của tôi cũng chia làm hai phe, tranh luận nhau kịch liệt. Và trong từng gia đình Mỹ cũng bị phân hóa về vấn đề này. Thành phần lớn tuồi, bảo thủ, ba mẹ, ông bà thường ủng hộ Trump; phe trẻ, con cháu, thì chống đối Trump và ủng hộ luận tội. Bữa cơm gia đình, cả Mỹ lẫn Việt, hiện nay đã trở thành những màn đấu khẩu nảy lửa (Có người bạn chuyên gia gốc Việt của tôi nói rằng sẽ từ bỏ quốc tịch Mỹ và sẽ qua Singapore sống nếu Trump tái đắc cử vào năm 2020!)
 |
|
"Theo tôi, việc làm của Tổng thống Trump nằm trên biên giới giữa chính trị- ngoại giao và lạm dụng quyền lực"- GS Liêm.
|
Giới ủng hộ luận tội lập luận rằng, theo Hiến pháp Hoa Kỳ, việc ông Trump dùng vị trí của mình để nhờ Tổng thống Ukraine điều tra đối thủ chính trị, mong tạo lợi thế cho ông trong cuộc bầu cử năm 2020, rõ ràng là đã lạm dụng quyền lực cho lợi ích cá nhân, tội nặng đủ để bị luận tội. Và Hạ viện chỉ làm đúng trách nhiệm của họ, khi đã có đủ chứng cứ từ những lời khai của các nhân chứng. Vậy Giáo sư nghĩ sao?
-Theo tôi rõ ràng là Tổng thống Trump có áp lực Tổng thống Ukraine điều tra ông Joe Biden, đối thủ chính trị trong mùa bầu cử 2020, như một điều kiện viện trợ quân sự cho Ukraine. Tuy nhiên, hành động đó có đến mức là tội phạm để bị bãi nhiệm hay không lại là cả một sự phiên giải Hiến pháp Mỹ - mà không ai có thể có câu trả lời dứt khoát. Theo tôi, việc làm của Tổng thống Trump nằm trên biên giới giữa chính trị- ngoại giao và lạm dụng quyền lực. Nếu tôi là một nghị sĩ Hạ viện Mỹ, tôi sẽ không bỏ phiếu luận tội Tổng thống Trump. Hành động của Tổng thống Trump là sai trái, bỉ ổi, nhưng chưa lên đến mức luận tội.
Có ý kiến cho rằng, chỉ khoảng 11 tháng nữa, Hoa Kỳ sẽ có cuộc bầu cử tổng thống. Vậy thì tại sao không để cho cử tri Hoa Kỳ quyết định về cách hành xử của ông Trump trong cuộc bầu cử sẽ diễn ra trong chưa đầy một năm nữa, thay vì gây thêm những rối loạn và khó khăn chính trị, nhất là giữa lúc Washington đang có biết bao nhiêu việc phải làm cho đất nước. Ý kiến của Giaso sư về vấn đề này như thế nào?
-Đây là một biện luận lạc đề. Chuyện bầu cử sắp đến, gần hay xa, là một chuyện khác. Quốc hội Mỹ phải hành động theo vai trò mà Hiến pháp quy định, dù chỉ còn một tháng nữa là bầu cử, nếu có đủ bằng chứng, Hạ viện cũng phải luận tội.
 |
|
Đã có sự đối đầu giữa một người đàn ông cầm tấm biển lên án quyền lực tối cao và một phụ nữ ủng hộ Trump.
|
Có một thực tế là, ngay từ những ngày đầu tiên, nhiều thành viên đảng Dân chủ đã kêu gọi luận tội ông Trump, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi lúc đó luôn bác bỏ những đề nghị như vậy, bởi việc truất phế khi đó gần như là điều không tưởng với một Thượng viện hiện do Đảng Cộng hòa nắm đa số. Trước đây Tổng thống Clinton cũng bị Hạ viện Cộng hòa luận tội, nhưng không bị Thượng viện do Dân chủ nắm đa số truất phế. Ông Clinton sau đó còn đắc cử rất vẻ vang. Vậy nếu thấy việc luận tội sẽ không truất phế được ông Trump, có khi còn bị phản tác dụng, thì theo Giáo sư, tại sao Đảng Dân chủ cuối cùng vẫn quyết định luận tội?
-Đảng dân chủ phải làm theo nhu cầu chính trị từ phe cấp tiến và áp lực dư luận cánh tả. Công bằng mà nói, Tổng thống Trump là một chính khách mang phong cách của một lãnh tụ Mafia, tính khí thất thường, nói láo không biết ngượng - dù rằng trên phương diện chính sách đối nội hay đối ngoại có những quyết định bứt phá, can đảm. Phe Dân chủ chỉ chờ cơ hội để đánh phủ đầu, dù biết rằng kết quả cuối cùng sẽ không đi đến đâu, vì khi xét xử ở Thượng Viện, đảng Cộng Hòa nắm đa số, thì Tổng thống Trump chắc chắn sẽ không bị bãi nhiệm.
Theo Giáo sư thì bà Nancy Pelosi và Đảng Dân chủ đã hành động đúng hay không trong việc luận tội ông Trump? Nếu Giáo sư ở vào vị trí của bà thì ông có làm khác đi không?
-Theo tôi thì Bà Nancy Pelosi không còn chọn lựa nào khác. Phe Dân chủ phải luận tội Tổng thống Trump. Thế cờ chính trị đã như thế thì phải ra quân thôi. Trên chính trường, không có câu trả lời đúng hay sai trên bình diện pháp lý hay luân lý, mà là hậu quả chính trị của phiếu bầu như thế nào sẽ trả lời cho câu hỏi đúng sai đó.
 |
|
Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer (trái) và lãnh đạo đảng Cộng hòa Mitch McConnell (phải) sẽ là những nhân vật chủ chốt trong phiên tòa Thượng viện.
|
Việc phế truất D. Trump, nơi mà Thượng viện do Đảng Cộng hòa nắm đa số, hầu như khó xảy ra. Nhưng thưa Giáo sư, liệu việc làm của Đảng Dân chủ có ảnh hưởng như thế nào đến số phận Tổng thống Trump trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới?
-Tôi nghĩ rằng từ việc thất bại khi luận tội Tổng thống Trump ở Thượng Viện, hay là khi Hạ Viện không trình đề án luận tội lên Thượng viện vì biết sẽ thua, thì Tổng thống Trump sẽ được hưởng lợi chính trị nhiều hơn là hại. Câu chuyện luận tội này làm cho phe Dân chủ chán chường chính trị Liên bang Mỹ, phe Cộng Hòa cũng cố hơn niềm tự tin. Điều này sẽ giúp cho Tổng thống Trump đắc cử nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 11 năm tới. (Cách đây ba năm, trước bầu cử 2016, trên trang mạng Zing.com, tôi cũng đã tiên đoán Trump sẽ đắc cử. Một số bạn thân tôi đã bỏ kết bạn (unfriend) tôi trên Facebook vì nghĩ rằng tôi ủng hộ Trump).
