Nga “rắn mặt” tại Syria, Mỹ-NATO lạnh lưng phải “đổi bài“

Thái độ cứng rắn của Nga kể từ sau khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay Su-24 vào cuối tháng 11 vừa qua đã bắt đầu tác động đến chiến dịch không kích của Washington và Ankara tại Syria, hãng chuyên nghiên cứu chiến lược Stratfor nhận định.
Nga đã triển khai hệ thống S-400 khét tiếng đến Syria
Nga đã triển khai hệ thống S-400 khét tiếng đến Syria

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 17/12 trong cuộc phỏngvấn đã tuyên bố rằng ông không thấy triển vọng cải thiện quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, Ông Putin sau đó còn thách Thổ Nhĩ Kỳ bay trên không phận Syria sau khi Nga triển khai các hệ thống phòng không tối tân tại khu vực.

Trước ngày 17/12, Bloomberg đươc thông tin rò rỉ từ giới chức Nhà Trắng cho biết không quân Mỹ đã tạm đình chỉ các không vụ bên trong một khu vực Mỹ gọi là "Box 4", còn được biết dưới tên hành lang Azaz ở phía tây sông Euphrates dọc theo biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. May bay Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đang yểm trợ các nhóm phiến quân chống IS tại khu vực này. Lầu Năm Góc buộc phải đình chỉ chiến dịch không kích ở đây khi Nga triển khai các hệ thống tên lửa phòng không SA-17 tại khu vực.

Các hệ thống này được yểm hộ bởi các hệ thống phòng không tầm xa đặt tại căn cứ không quân ở tỉnh Latakia, tây bắc Syria. Nga cũng tăng cường chiến dịch không kích gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, gây trở ngại lớn cho Mỹ và đồng minh hậu thuẫn các nhóm phiến quân trong khu vực.

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Syria hồi tháng 9/2015, Mỹ và Nga đã làm việc với nhau để tránh va chạm trong khi tác chiến. Chẳng hạn Mỹ có thể thông báo cho Nga địa điêm máy bay hoạt động, bao gồm chi tiết như thời gian xuất kích và thời gian bay. Còn có những biện pháp liên lạc giữa máy bay hai bên nếu như Nga và Mỹ gặp nhau trên đường. Nhưng Washington không tiết lộ hoàn toàn chi tiết các kế hoạch bay cho Moscow. Chia sẻ không  bao gồm thông tin về chủng loại và số lượng máy bay được triển khai. Về cơ bản, việc này có ý nghĩa rằng Nga sẽ không có khả năng phân biệt giữa máy bay Mỹ và máy bay nước khác trong một khu vực nhất định tại Syria.

Điều đó có thể lý giải tại sao các hệ thống tên lửa Sa-17 tối tân của Nga đang dùng radar khóa mục tiêu với các máy bay Mỹ lọt vào không phận miền bắc Syria. Moscow có vẻ đang cố gắng xác định xem máy bay có phải của Thổ Nhĩ Kỳ hay không. Nhằm tống khứ các chiến đấu cơ Thổ Nhĩ Kỳ khỏi không phận Syria, hệ thống phòng không của Nga sẽ tiến hành bắt bám, khóa vào các máy bay không xác định, sau đó gây nhiễu hoặc đánh chặn chúng.

Các biện pháp trên cản trở Mỹ và các hoạt động hàng không khác, làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn và leo thang căng thằng. Washington buộc phải quyết định tránh hậu quả bằng cách rút toàn bộ các máy bay khỏi hành lang Azaz. 

Lưới phòng không nhiều tầng của Nga tại Syria khiến Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ không dám mạnh động
Lưới phòng không nhiều tầng của Nga tại Syria khiến Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ không dám mạnh động

Nga tăng cường hoạt động tại khu vực dọc biên giới Thổ Nhĩ Kỳ cũng phá hỏng kế hoạch thiết lập một vùng đệm của Ankara, bao gồm một khu vực cấm bay mở rộng. Thổ Nhĩ Kỳ đang phối hợp với Washinton yểm trợ một đợt tấn công của các lực lượng phiến quân và cso thể bao gồm cả bộ binh Thổ tại một khu vực trải dài từ thành phố Azaz chạy dọc theo biên giới Thổ Nhĩ Kỳ tới sông Euphrates. Đợt tấn công này với ý đồ đánh bật IS, ngăn ngừa lực lượng người Kurd mở rộng địa bàn và củng cố sức mạnh cho các nhóm phiến quân ủy nhiệm của Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, không có yểm trợ không quân và dưới áp lực của không quân Nga, các nhóm phiến quân Syria không thể làm được gì. Việc này có thể làm hỏng hoặc thậm chí phá sản cuộc tấn công đã được trù định trước.

Cuối cùng, Moscow đã theo đuổi một chiến lược cứng rắn hơn tại Syria với những hoạt động dữ dội gần đây. Mục tiêu chiến lược tổng thể của Nga là bảo vệ chính quyền của tổng thống Syria Bashar al Assad đã bắt đầu có hiệu quả. Mỹ buộc phải tăng cường đàm phán với Moscow nhằm cố gắng làm giảm va chạm tại miền bắc Syria. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã đàm phán với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và Tổng thống Putin hôm 15/12 và được cho là đã nhượng bộ về việc ông Assad có thể vẫn giữ quyền lực.

Tuy nhiên, Moscow cũng đang tìm cách thu lợi bên ngoài Syria, đặc biệt về xung đột ở Ukraine và các lệnh trừng phạt của phương Tây. Tuy nhiên, mặc dù Mỹ tìm cách tránh xung đột, không có gì bảo đảm Washington sẽ không trả đũa tại chiến trường Syria trong tương lai gần.

Moscow có thể bị sa lầy trên chiến trường Syria khi leo thang căng thẳng với Ankara trong khi vẫn mở đối thoại với Washinton. Để đáp trả, Mỹ có thể uy hiếp với việc hoạt động tích cực hơn gần biên giới Nga. Bởi thế, trong khi các nhà lãnh đạo tiếp tục thương lượng về Syria, những phát triển trên thực địa đang thúc bách các cuộc đàm phán.

Theo QPAN